تعیین مناسب‌ترین روش پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز سد ایلام

نویسندگان

1 اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام

2 دانشگاه ایلام

چکیده

    در سال‌های اخیر، عوامل طبیعی و انسانی باعث تشدید خسارت‌های ناشی از زمین لغزش‌ها شده است. یکی از راهکار‌های مهم برای کاهش خسارت‌های ناشی از وقوع زمین لغزش‌ها، دوری جستن از مناطق دارای خطر است. بدین منظور، لازم است نقشه پهنه‌بندی خطر زمین لغزش برای این مناطق تهیه گردد.در این تحقیق، ابتدا پس از بررسی‌های میدانی در حوضه سد ایلام 9 عامل مؤثر شامل شیب دامنه، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از شبکه زهکشی، کاربری اراضی و سنگ شناسی به عنوان عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش‌های منطقه تشخیص داده شدند و این 9 عامل در محیط GIS با استفاده از نرم افزار Arcview تهیه گردیدند و لایه پراکنش زمین لغزش‌ها بر روی هر کدام از این لایه‌ها انداخته شدند و همپوشانی گردید، تا نقش طبقات مربوط به عوامل مختلف مشخص شود. سپس پهنه بندی با پنج روش ارزش اطلاعاتی، تراکم سطح، فرایند تحلیل سلسله مراتبی،‌ روش پیشنهادی کوپتا-جوشی( Lnrf ) و نسبت فراوانی انجام گرفت. در پایان، برای ارزیابی صحت نقشه‌های پهنه بندی، وزن‌های به دست آمده از روش‌های ذکر شده در حوضه سد ایلام برای حوضه آبخیز مجاور (حوضه پاکل گراب) -که از بسیاری لحاظ مشابه حوضه سد ایلام بود- به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که روش ارزش اطلاعاتی نسبت به سایر روش‌ها در تفکیک طبقات خطر نتایج بهتری ارایه نموده است. بنابراین، این روش به عنوان روش نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد گردید.   

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of the best landslide susceptibility mapping method in the Ilam dam basin

چکیده [English]

    In the last years, have been accelerated increased the damages of landslides by Natural and anthropogenic factors. One of the main solutions to decrease landslide hazards is avoid from prone areas. For this purpose, it is necessary to prepare the landslide susceptibility map. In this research, after field studies in the Ilam dam basin, nine factors including slope gradient, aspect, elevation, precipitation, distance from road, distance from fault, distance from drainage, land use and lithology have been identified as effective factors in landslides occurrence of the studied area. After preparing the information of these nine factors in GIS environment using Arc View software, every layer has been crossed with the landslide layer to find the role of corresponding layer in the formation of landslide. Then susceptibility mapping was performed with five methods including information value, valuing area accumulation, Analytical Hierarchy Process (AHP), Kopta-Joshi proposed method and frequency ration. Finally, in order to evaluate the verification of the susceptibility mapping, the obtained weights from the Ilam dam basin using the above five methods were used for the adjacent basin (Pakal Garab basin), which has similar characteristics to the Ilam dam basin. Results showed that the information value and AHP models give better results for landslide susceptibility mapping of the area.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide susceptibility mapping
  • Analytical Hierarchy Process
  • frequency ratio
  • GIS
  • Ilam dam basin