تحلیل عوامل موثر در آنومالی الگوی شبکه زهکشی تاقدیس نسار (زاگرس شمال غربی)

نویسندگان

چکیده

تاقدیس نسار در غرب کشور و در جنوب استان کرمانشاه واقع شده است. الگوی شبکه زهکشی در هر منطقه تحت تاثیر عوامل متعددی شکل می‌گیرد که این الگو در تاقدیس نسار علی رغم وسعت کم آن دارای آنومالی شدید است و این امر منعکس کننده‌ لیتولوژی متفاوت، تاثیرات تکتونیک و تغییرات شیب در تاقدیس است. هدف از این پژوهش شناخت عوامل مؤثر و میزان تأثیر هر یک از این عوامل در آنومالی الگوی شبکه زهکشی تاقدیس نسار است. در این تحقیق، ابتدا با توجه به نوع الگوی زهکشی ، تاقدیس به شش زیرحوضه تقسیم گردید. سپس لیتولوژی، تکتونیک و شیب توپوگرافی به عنوان متغیرهای اصلی ارزیابی و تحلیل شدند. نتایج بررسی حاکی از آن است که لیتولوژی عامل اصلی آنومالی الگوی زهکشی در تاقدیس نسار است. الگوی موازی در سازندهای سخت (آهکی) و نواحی پرشیب شکل گرفته و الگوی درختی (دندریتی) در سازندهای سست (گورپی- پابده) و نواحی کم شیب‌تر تکامل یافته است. ویژگی‌های مورفومتری شبکه زهکشی تا حدودی متاثر از جنس سازندها و میزان شیب هستند. وقوع زمین لغزه و دخالت تکتونیک، از دیگر عوامل تاثیر گذار در نوع الگوی زهکشی تاقدیس هستند. تکتونیک با حذف سازند آسماری و رخنمون سازندهای گورپی و پابده نقش اصلی را در شکل گیری الگوی درختی در زیر حوضه-های 4 و5 ایفا می‌کند، اما در زیر حوضه‌های دیگر تاثیر کمی به صورت جابه جایی و قطع شدگی آبراهه توسط گسل‌ها دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Influential factor analysis in anomaly of drainage network pattern of Nesar anticline (west-north Zagros)

نویسندگان [English]

  • M. Jafari Aghdam
  • M. Maghsoudi
  • S. Bagheri
چکیده [English]

Nesar anticline is located in west of country and in north of Kermanshah province. Pattern of drainage network at each district is under the effect of various factors which has intensive anomaly in Nesar anticline in spite of its low area and this in turn reflects different lithology, tectonic effects and slope changes in anticline. The goal of this research is the recognition of influential factors and degree effect of each factor in anomaly of drainage network pattern of Nesar anticline. In this research, at first in respect to the kind of drainage pattern, the anticline is divided into 6 parts, then lithology, tectonic and topography slope were evaluated and analyzed as main variable. Results show that lithology is the main factor of anomaly of drainage pattern in Nesar anticline. The parallel pattern in hard constructions (lime) and areas of full of slope has taken shape and dendrite pattern has evolved in weak constructions (Gourpi-Pabdeh) and areas with lower slope. Morphometric figures of drainage network are influenced by constructions material and slope level. Age of constructions has no effect in shaping pattern of drainage. Landslide and tectonic interferences are other influential factors in anticline drainage pattern. Tectonic by omitting Asmari and outcrop of Gourpi construction and Pabdeh play main role in shaping dendrite pattern in parts 4 and 5, but in other parts has little effect as displacement and interrupting drainage network by cracks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tectonic
  • Pattern of drainage
  • lithology
  • slope
  • Nesar anticline