تحلیل تغییرات زمانی و مکانی بارش های سالانه ایران

نویسندگان

گروه جغرافی دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده: عنصر بارش یکی از عناصر پیچیده و حیاتی جو زمین است و تغییرات زمانی و مکانی آن می تواند اقلیم ایران را کنترل کند. در این تحقیق به منظور مدلسازی تغییرات زمانی و مکانی بارش، از داده های مجموع بارش سالانه 50 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیمی در خلال سال های 1966 – 2005 که دارای پراکنش مناسبی است، استفاده شد. از آنجا که بارش به عنوان یک عنصر اقلیمی، رفتاری غیر خطی داشته و نیز از توزیع نرمال تبعیت نمی کند، روش های آماری ناپارامتری، ابزاری مفید برای بررسی این عنصر اقلیمی است. لذا در این تحقیق برای نشان دادن روند و معنی داری بارش های سالانه از آزمون ناپارامتری من ـ کندال استفاده شد. توزیع مکانی روندها، میانگین های متحرک و نواحی رطوبتی و تغییرات مکانی بارش های اوج و حضیض در محیط نرم افزار GIS Arc پهنه بندی شد. نتایج نشان می دهد که عنصر بارش روندهای افزایشی و کاهشی در ایران داشته است به طوری که بیشترین میزان روند کاهشی در قسمت شمال غرب و بیشترین روند افزایشی در قسمت جنوب غربی می باشد که در طول 40 سال گذشته رخ داده است. ضمناّ تغییرات مکانی بارش در محدوده جغرافیایی خشک و نیمه خشک از نوسانات بیشتری برخوردار بوده ولی از حدود سال 1980 تغییرات در نواحی نیمه مرطوب و خیلی خشک شدت بیشتری یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Spatial-Temporal Changes of Annual Precipitation of Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Rasooli
  • Ahmad Raza Ghasemi
  • Roghyeih Roshani
  • Ahmad Raza Ghasemi
چکیده [English]

AbstractPrecipitation could be regarded as a complex and a very vital element in the earth atmosphere and its spatial-temporal changes can control Iran's climate. In the current research, in order to model the spatial-temporal changes of annual precipitation, the data taking from 50 synoptic stations, have been analyzed during the years 1966-2005, with a suitable distribution. The most data sequences are observed as climatic series having non-linear behavior which do not follow a normal distribution. Consequently, some non-parametric statistical methods were first applied to analyze of all data layers at hand. Then, for performance of the significance levels in annual precipitation trends, a non-parametric Mann-Kendal method was introduced. Subsequently, the area distribution of trend, moving mean average, humidity areas, and spatial precipitation changes of the lowest and highest areas mapped in an Arc GIS setting. Initial results show that the most synoptic stations trends are negatively increasing and some less reducing over Iran meaningfully. It was found that the maximum rate of reduction in trend values can be seen in the northern parts of the country, and inversely the maximum increasing trend rates are going to be established in the southern parts of the study area, during the last 40 years. Meanwhile, final findings well illustrate that the spatial changes in precipitation values, particularly in the arid and semi-arid areas, are significantly increasing. Regularly, since the year 1980, such changes have been accordingly intensified in the climatic sub-humid and very dry areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Mann
  • Keywords: Mann-Kendall Test
  • Kendall test
  • Spatial-Temporal Precipitation Changes
  • Spatial
  • Temporal Precipitation Changes
  • mapped
  • humidity areas of Iran