تحلیل فضایی و اولویت‌بندی شهرستان‌های آذربایجان غربی به منظور توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاهش شکاف دیجیتال

نویسندگان

گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان

چکیده

در عصر حاضر فناوری اطلاعات و ارتباطات با غلبه بر محدودیت‌های زمانی و مکانی، به عنوان محور و کلید توسعه پایدار و مهم‌ترین معیار توسعه‌یافتگی، سیمای جهان و الگوهای زندگی را دست‌خوش تغییر کرده و در واقع هم علت و هم معلول توسعه به شمار می‌رود. شناخت و بهره‌گیری صحیح از فرصت‌های جدیدی که این پارادایم حاکم بر توسعه، به عنوان نیرومندترین ابزار توانمندسازی و برابر سازی در زمینه توسعه پایدار، جهت پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و... برای شکل بخشیدن به عصر آینده ارایه می‌دهد مستلزم آگاهی و همراهی با این موج انقلابی است چرا که اندکی غفلت فرصت‌ها را به دیگران خواهد سپرد. در این میان رفع شکاف دیجیتال میان مناطق و اطمینان از دسترسی عمومی و یکسان واحدهای جغرافیایی جهت توسعه یکپارچه و همگون آن‌ها در درازمدت و ایجاد عدالت فضایی و جغرافیایی، باید به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های برنامه‌ریزی در زمینه توسعه ICT قرار گیرد. بدین منظور، در این پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS و آزمون‌های آماری، توسعه‌یافتگی شهرستان‌های آذربایجان غربی از نظر شاخص‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات در سال 1387 مورد سنجش، رتبه‌بندی و سطح‌بندی قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در مجموع شهرستان‌های آذربایجان غربی از نظر شاخص‌های ICT با سطح توسعه‌یافتگی فاصله دارند و از نظر توسعه‌یافتگی ICT میان آن‌ها عدم تعادل و ناهمگونی و به عبارت دیگر «شکاف دیجیتال» وجود دارد؛ تا جایی که شهرستان ارومیه به عنوان رتبه اول از نظر توسعه‌یافتگی ICT نسبت به شهرستان چالدران به عنوان رتبه آخر، دو و نیم برابر توسعه‌یافته‌تر است. همچنین، توسعه‌یافتگی شهرستان‌های آذربایجان غربی از نظر ICT، با میزان جمعیت و به خصوص جمعیت شهری آن‌ها ارتباط مستقیم بالایی دارد. به منظور حذف و یا کاهش شکاف دیجیتال و ایجاد تعادل در زمینه توسعه در درازمدت، شهرستان‌های آذربایجان غربی جهت توسعه ICT اولویت‌بندی شده‌اند و پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت موجود فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان ارایه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis and Prioritization of Cities of West Azerbaijan for Information and Communication Technology Development and Digital Divide Reduction

نویسندگان [English]

  • Asghar Zarrabi
  • Rasool Babanasab
  • Jabbar Alizadeh
  • Alireza Rahimi
  • Rasool Babanasab
چکیده [English]

Overcoming spatial and temporal limitation, information and communication technology is today considered as the axis and key to sustained development and as the most important criterion for development which has reshaped the world and life patterns and it is, in fact, considered both the cause and the effect of development. Identifying and proper using of new opportunities for sustained development and advancement of economic, social, and political goals and shaping the future provided by this paradigm which is dominating development as the strongest instrument of empowerment and equalization requires knowledge about this revolutionary trend for a slight negligence will let opportunities in others’ hands. In this regard, removing digital Divide between areas and assuring of the general and equal access of geographical units to ICT services for their uniform and equal development in the long run and establishment of spatial and geographical equality should be taken into consideration as one of the most important planning priorities for ICT development. To this end, using TOPSIS model and statistical tests, development level of the cities of West Azerbaijan in terms of information and communication technology indices in 1387 are evaluated, ranked and graded and the digital Divide between them is estimated.
Results indicate that cities of West Azerbaijan are far from being developed in terms of ICT indices and there are inequalities, or in other words, “digital Divides” among these cities with the city of Orumyieh standing on the top of ICT development ranking being two and half times more developed than the city of Chaldoran which is on the bottom of ranking. In addition, ICT development of the cities of West Azerbaijan is directly related to their populations, especially their urban populations. In order to bridge or at least reduce the digital Divide and creating a balance in long-term development, cities of West Azerbaijan are prioritized in terms of ICT development and suggestions have been offered to improve the present conditions of information and communication technology throughout the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • information and communication technology
  • Development
  • Digital Divide
  • Cities of West Azerbaijan
  • TOPSIS