قابلیت اقلیمی کشت زعفران در استان‌های کرمانشاه و کردستان

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی غیر باغی ایران که شهرت جهانی دارد، محصول استراتژیک زعفران می‌باشد. در حال حاضر قطب تولید زعفران، منطقۀ شمال‌شرق ایران (استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی) است. در این تحقیق سعی شده است تا مناطق مستعد کشت زعفران در غرب کشور (استان‌های کرمانشاه و کردستان) که از لحاظ شرایط آب‌وهوایی تا حدی شبیه شرق کشور است، شناسایی شود. بر این پایه، آمار عناصر آب‌وهوایی مؤثر در رشد زعفران، شامل بارش، دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و تعداد روزهای یخبندان برای 11 ایستگاه منطقه در سه دورۀ رشد محصول (رویشی ، زایشی و رکود) جمع‌آوری و با یک جدول پایۀ جدید، مقایسه گردید تا مناسب بودن یا نبودن شرایط برای کشت محصول در یک دورۀ خاص برای هر متغیر اقلیمی مشخص شود. سپس بر مبنای روش وزن‌دهی نسبتی، درجۀ اهمیت یا وزن هر کدام از متغیرهای اقلیمی در هر دورۀ رشد مشخص شد. در مرحلۀ بعد، به‌کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه‌های تناسب کشت زعفران به‌روش رستری با در نظر گرفتن درجۀ اهمیت (وزن) هر متغیر اقلیمی در هر دورۀ رشد تهیه گردید. با جمع زدن ارزش‌های پیکسل‌ها در سه دورۀ رشد، نقشۀ تناسب هر متغیر (مجموعاً 11 نقشه) و با میانگین‌گیری از ارزش‌های پیکسل‌ها در این 11 نقشه، نقشۀ تلفیقی تناسب کشت حاصل گردید. در نهایت با لحاظ کردن شیب و محدودۀ ارتفاعی مناسب برای کشت زعفران در نقشۀ اخیر، نقشۀ نهایی تناسب کشت زعفران تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که نزدیک به 48/30 درصد از مساحت منطقه (معادل 16500 کیلومتر مربع)، عمدتاً شامل دشت‌های غرب کرمانشاه، جنوب روانسر و اطراف قروه، قابلیت متوسطی برای کشت زعفران دارد. بقیۀ قسمت‌های منطقه مشتمل بر حدود 37600 کیلومتر مربع (48/69 درصد از مساحت منطقه)، قابلیتی برای کشت این محصول ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Climatological Capability of Saffron Cultivation in Kermanshah and Kurdistan Provinces

نویسندگان [English]

  • Firouz Mojarrad
  • Mohammad Ghafourizadeh
چکیده [English]

One of the most famous horticultural exporting products of Iran is Saffron. At present, the main region for the production of saffron is the northeast region of Iran (Khorasan-e Razavi and Southern Khorasan provinces).
The present research intends to survey the suitable areas for cultivation of saffron in the west of Iran (Kermanshah and Kurdistan provinces) which, in the climatic conditions, is very similar to the east of country. On this basis, the climatic data effecting saffron growth, including precipitation, temperature, relative humidity, sunshine hours and number of frost days, have been gathered for 11 stations during 3 growth phases (generative phase, vegetative phase and dormancy phase) and compared with a new base table to determine the suitability of climatic conditions for planting of the product in each growth phase for each variable. Then according to the rate-weighting method, the importance degree or weight of each climatic variable in every growth phase was determined. In the next step, saffron planting appropriateness maps were prepared in the raster method using GIS, considering importance degree or weight of each variable in each phase. Then, through adding the pixel values in the three growth phases, the appropriateness map for each variable was identified (totally 11 maps), and via averaging the pixel values in these 11 maps the compiled map of appropriateness of variables was determined as well. Finally the last appropriateness map for saffron cultivation was prepared taking into account the appropriate slope and elevation domains in the recent map.
The results showed that around 30.48 percent of the region area (16500 km2), which covers mostly Kermanshah’s western, Ravansar’s southern and Qorveh’s plains, has a fair potentiality for saffron cultivation. The remainder area of the region including 37600 km2 (69.48 percent of the region area) has no potentiality for cultivating of this product

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climatic Capability
  • Rate-Weighting Method
  • Saffron
  • West of Iran
  • GIS
  • Rate
  • Weighting Method