مشارکت شوراهای اسلامی روستایی در حفاظت از منابع طبیعی: مطالعه‌ای در مناطق جغرافیایی تحت حفاظت استان فارس

نویسنده

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

حفاظت از منابع طبیعی نه تنها به فنّاوری، بلکه به نهادها و سازمان‌هایی وابسته است که در سطح محلی در مدیریت آن دخالت دارند. سازمان‌های محلی مانند شوراهای اسلامی، هم یک گزیدار در ایجاد یک چارچوب سازمانی پایدار و مناسب برای مدیریت منابع طبیعی محسوب می‌شوند و هم یک عامل مؤثر در جلب همکاری و مشارکت آحاد جامعه هستند. به همین دلیل بسیاری از کشورها به دنبال تشویق و بکارگیری ظرفیت مشارکتی اجتماعات محلی در قالب ساماندهی به تشکل‌ها و شوراهای مختلف می‌باشند. وجود شوراهای اسلامی روستایی در ایران، که هم گسترش وسیعی دارند و هم از پشتوانه قانونی و حقوقی برخوردارند، باعث شده است که یک ظرفیت قابل توجه برای حفاظت مشارکت محور از منابع طبیعی فراهم باشد. مقاله حاضر با درک اهمیت این موضوع به تشریح قابلیت‌های مشارکتی شوراهای اسلامی روستایی در ایجاد یک نهاد یا سازمان اجتماعی پایدار به منظور حفاظت از محیط زیست طبیعی می‌پردازد و در آن به نتایج یک تحقیق پیمایشی اشاره شده است که با هدف بررسی ایستار و ساختار مشارکتی شوراهای اسلامی روستایی به منظور حفاظت از منابع طبیعی انجام گرفته است. نتایج این پژوهش که درباره شوراهای اسلامی 52 روستای واقع در مناطق جغرافیایی تحت حفاظت محیط زیست فارس انجام شده است نشان می‌دهد که بُعد مشارکتی ساختار سازمانی شوراهای اسلامی نسبتاً مناسب است و از این نظر، شوراهای اسلامی آمادگی ایفای نقش نهاد حفاظتی در زمینه محیط زیست را دارند. این در حالی است که ایستار اعضای شوراهای اسلامی مورد مطالعه هم نسبت به مشارکت عمومی و هم نسبت به حفاظت از منابع طبیعی در حدّ مطلوبی است و آنان خواستار همکاری در حفاظت از منابع طبیعی در سطوح بالای مشارکت هستند، به طوری که میانگین وزنی مشارکت آنان در سطح مشارکت تابعی قابل ارزیابی است. این در حالی است که بیشتر اعضای شوراهای اسلامی معتقد به فعّالیت این شوراها در نظارت بر حفاظت از منابع طبیعی هستند و زمینه‌های تصمیم‌گیری و اجرا، به ترتیب در مراتب بعدی قرار دارند. تفویض مناسب اختیار به منظور افزایش قدرت تصمیم‌گیری شوراهای اسلامی، مشارکت تعاملی ادارات و سازمان‌ها با شوراهای اسلامی در حفاظت محلی از منابع طبیعی، توجه به ارتقاء نگرش اعضای شوراهای اسلامی نسبت به مشارکت عمومی و قائل شدن نقش ‌نظارتی در حفاظت از منابع طبیعی برای شوراهای اسلامی از پیشنهادات تحقیق حاضر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Rural Councils Participation in Natural Resources Conservation: An Investigation in Protection Areas in Fars Province

نویسنده [English]

  • Ahmad Abedi-Sarvestani
چکیده [English]

Natural resources protection not only depends on technology but also on local institutions and organizations. Using local organizations like Islamic Rural Councils (IRCs) is an alternative to make a proper sustainable organizational framework for managing natural resources as they have the effective role in enhancing rural participation. Hence, many countries seek to exhort and use the local participation capacity in form of different groups and councils. IRCs in Iran have a great capacity to participatory protection of natural resources. Based on the results of a survey research was done in Fars protected areas aiming at studying participatory structure of 52 IRCs and attitudes of its members, present article describes participatory potentials of IRCs in forming a sustainable institution or social organization to protect natural resources. Results show that the participatory dimension of organization structure of IRCs is relatively good. It more probably could help IRCs to do their role as a conservation institution regard to natural environment. Attitudes of IRCs members toward public participation and toward natural resources conservation are desirable and IRCs members want to participate in higher levels of participation especially at functional participation level. Most of IRCs members believe that IRCs should be activated in monitoring natural resources protection and decision making and executive plans respectively. Based on the findings, it is suggested to validate suitable authority to IRCs for increasing their power in decision making, making functional participation between governmental organization and IRCs in order to local conservation of natural resources, enhancing attitude of IRCs members toward public participation and finally, giving monitoring role to the IRCs in natural resources conservation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Resources
  • Local Organizations
  • Participation
  • Rural Councils