ژئوسیستم تهران و اهمیت آن در ماهیت توسعه ی شهری

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه یزد

چکیده

  ژئوسیستمها یا سیستمهای ژئومورفیک( Geomorphic systems ) عبارت از ساختارهای ارضی با اثرات متقابل فرایندها که به طور مجزا یا مشترک عمل کرده و مجموعه ای از واحد های ارضی را ایجاد می کنند. عناصر ژئوسیستم متشکل از خطوط یا خطواره ها، نقاط، سطوح و احجامی است که نحوه ی روابط این عناصر با هم هویت ساختار فضایی آنها را شکل می دهد. این عناصر در ارتباط با هم فضاهایی را برای کاربریهای مختلف فراهم می کنند. در واقع، الگوهای ساختاری و به تبع آن فضایی عملکردها را جلوه گر می سازند.   این پژوهش در چارچوب روش تحلیل سیستمهای ژئومورفیک و همچنین تحلیل تحولات تاریخی و الگوی دیرینه شناسی مدنیت گذشته واقع بر روی پهنه ی تهران صورت گرفته است. برای این کار از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، DEM تولید شده 20 متر توسط رادار، عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره ای لند ست و همچنین گوگل ارث استفاده گردیده است.   یافته های تحقیق بیانگر این هستند که پهنه ای که کلان شهر تهران بر روی آن قرار گرفته را می توان یک پهنه ی گلاسیو-فلوویالی (Glacio-fluvial) نامید. پهنه ای که فرایند های یخی و جریانی به صورت متناوب در کواترنربه عنوان دینامیک بیرونی بیشترین اثرگذاری را در تغییر شکل ساختار اولیه ی آن به مثابه پهنه یا پهنه های زیست- مکان انسانی داشته اند. بعلاوه، فعالیت گسلها ی شمال و جنوب تهران بر گسیختگی و ایجاد ناهمواری و پراکندگی این پهنه ها نقش زیادی ایفا کرده اند. بدین ترتیب، ژئوسیستم تهران را می توان متشکل از مرز، ساختار،عملکرد(رفتار)، دالان، جهت، تحول تاریخی منحصر به فرد، کلیت و انسجام، و ویژگیهای اقلیمی خاص دانست. این عناصر در ارتباط با هم عوارض ژئومورفیکی را شکل داده اند که می توانند الگوی ساخت های شهری و کاربری های اراضی قرار بگیرند. درک این عناصر در چارچوب یک ژئوسیستم با ماهیت منحصر به فرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که سازگاری و انطباق ساخت های شهر بر این عناصر به شهر ارگانیک و پایدار انجامیده و می تواند به مثابه نقطه عطفی در شهر سازی قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tehran Geosystem and its Significance in Urban Development Essence

نویسندگان [English]

  • Mohamad Hossein Ramesht 1
  • Mohamad Sharifi 2
چکیده [English]

Abstract Geosystems or Geomorphic systems include terrain structure with processes interactions that work as alone or common and create a series of terrain unites. Geosystem elements consist of lines, points, surfaces, and volumes. The ways of relationships between the elements form spatial structure identity. The elements prepare spaces for different land uses, when they are located in ratio to each other. The study has done with terrain analysis approach, and also with historical evolutions analysis, and archeology pattern of ancient civil on the Tehran geosystem. Doing the research, we have used of topography and geology maps, DEM produced by RADAR with 20 meter resolutions, aerial photograph, Land sat satellite image, and also Google earth. Results the study show that the results show that Tehran Metropolitan has spread out on a geosystem that could be called Glaci-fluvial, the space has been made by ice and water processes in quaternary as external dynamics to form suitable habitats. Also, tectonic, especially faults displacement, in the north and south of Teheran geosystem, has affected on the creation of topography and dispersion of the spaces. Therefore, Tehran geosystem consist of boundary, structure, function, hallway, direction, unique historical evolution, totality and convergent and special climatic characters. The factors in relation to each other have formed geomorphic elements that could follow as urban structure pattern, and land use. Understanding of the elements in a geosystem approach, and with a unique essence is very important, because compatibility and coincidence of urban structures on the elements lead to stable and organic urban, and could be come to rest as a turning point in urban design and planing

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geosystem
  • Urban Development
  • Tehran geosystem
  • habitat