بررسی روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با توفان تندری در ایران با استفاده از روش‌های ناپارامتریک

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

.توفان‌های تندری ازجمله پدید‌ه‌های آب و هوای هستند که گاهی می‌توانند باعث خسارات جبران‌ناپذیری به زیست بوم گردند. بدین منظور در مطالعه حاضر جهت شناسایی وجود روند در فراوانی روزهای همراه با توفان تندری در پهنه‌ی ایران، ازآمار 33 ایستگاه همدید که دارای آمار بلند مدت، از بدو تأسیس تا سال 2005 بودند بهره گرفته شد. ابتدا با اعمال روش‌های ناپارامتری من ـ کندال و تخمین‌گر شیب سن بر روی چهار سری زمانی فصلی و یک سری زمانی سالانه هر ایستگاه، معناداری آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین جهت تشخیص سال آغاز روند از آزمون نموداری گام به گام من ـ کندال استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که نقطه بیشینه فراوانی مکانی روزهای توأم با توفان تندری در پهنه‌ی ایران تابع زمان است. ارزیابی روند توسط هر دو آزمون حاکی از آن است که کلیه‌ی روندهای معنادار در تمام سری‌ها به جزء سری سالانه ایستگاه بم از نوع افزایشی هستند. بدین ترتیب با توجه به مشابهت زیاد نتایج دو آزمون می‌توان روند کلی توفان تندری را در ایران، در هر 5 سری زمانی از نوع افزایشی دانست. در این رابطه بیشترین و کمترین روند، به ترتیب مربوط به سری زمانی سالانه و سری زمانی زمستانه هستند؛ به طوریکه در سری زمانی سالانه روند 58% ایستگاه‌ها معنادار بودند. همچنین آزمون گام به گام آشکار نمود که در سری زمانی سالانه اکثر روندهای معنادار از دهه‌های 70 و 80 میلادی آغاز شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the trend of changes in the frequency of days with thunderstorms in Iran using nonparametric methods

نویسندگان [English]

  • Mehdi Belvasi
  • Saeid Jahsnbakhsh asll
  • Hamid Mirhashemi
چکیده [English]

Thunderstorms are climatical phenomena, which sometimes can cause irreparable damage to the ecology. In this study to identify any trends in the frequency of days with thunderstorms in Iran, long-term statistics of 33 synoptic stations, from the beginning until 2005 was used. At first by applying nonparametric Man-Kendall and Sen’s Estimator methods on four seasonal time series, and one annual time series for each station, their significance is assessed. Also, for recognizing the starting years of this trend, Man-Kendall step by step test plot was employed. Results are showing that the maximum spatial frequency of days with thunderstorms across Iran is a function of time. Evaluation processes using both tests indicate that all significant trends in all series except the annual series of Bam stations are increasing. So due to these two test similarity, the trend of thunderstorms in all five time series could be considered increasing which maximum and minimum of trends belong to annual and wintery time series respectively So the trends annual time series of 58% of the stations were significant. Also the step by test revealed that in annual time series most of the significant trends have been started from decades of 70 and 80.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Man - Kendall
  • nonparametric methods
  • Man
  • Kendall
  • Sen’s Estimator
  • Thunderstorm
  • Iran