کاربرد ژئومورفولوژی در اکتشاف منابع نفتی در طاقدیسهای بانکول و دنه خشک

نویسندگان

1 گروه جغرافیای طبیعی- دانشکده جغرافیا و علوم محیطی- دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

ویژگیهای مورفومتریک طاقدیسها می توانند نقش مهمی در شناسایی طاقدیسهای دارای منابع نفتی ایفا کنند. هدف این تحقیق بررسی نقش ژئومورفولوژی در اکتشاف منابع نفتی در طاقدیس نفت خیز بانکول و طاقدیس بدون نفت دنه خشک، با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک می‌باشد. جهت دستیابی به این هدف، نقشه‌های توپوگرافی 1:50000 و زمین‌شناسی 1:100000 و 1:250000، رقومی شدند و اطلاعات زمین‌شناسی و توپوگرافی استخراج گردید. براساس تصاویر ماهواره‌ای کویک‌برد و مطالعات میدانی، مورفومتری طاقدیس‌ها استخراج شد. در این تحقیق از شاخص های ژئومورفولوژیک نسبت جهت(AR)، تقارن چین-خوردگی(FSI)، سینوسیته جبهه طاقدیس(FFS)، تراکم زهکشی(Dd)، الگوی زهکشی و سطوح مثلثی شکل جهت تفکیک طاقدیس‌های فعال و غیر فعال از نظر تکتونیکی استفاده شد. مقادیر بالای AR ، FFS و Dd، مقدار پائین FSI، وجود سطوح مثلثی بزرگ و همچنین الگوی زهکشی راست گوشه در طاقدیس غیر نفتی دنه خشک نشان دهنده وجود تکتونیک فعالتر این طاقدیس نسبت به طاقدیس بانکول است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که عدم وجود نفت در طاقدیس دنه خشک را می توان تا حدودی با مکانیسم چین خوردگی سطح- خنثی توجیه نمود. تکامل و فشردگی طاقدیس دنه خشک باعث جابجایی سطح خنثی به سمت پائین و به موجب آن اتصال شکستگیهای فشاری و کششی شده و بنابراین به مهاجرت و فرار نفت به سطح منجر شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که پارامترهای مورفومتریک مذکور دارای کارایی مناسبی جهت تفکیک طاقدیسهای دارای نفت و غیر نفتی هستند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که طاقدیسهای غیر نفتی دارای مورفولوژی فشرده تر و فرسایش یافته تر هستند در حالی که طاقدیسهای نفتی، جوانتر، عریض تر و کمتر فرسایش یافته اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application of Geomorphology in the Exploration of Oil Resources in Bankol and Danehkhoshk Anticlines

نویسندگان [English]

  • Shahram Bahrami 1
  • Afrooz Behrojeh 2
1
2
چکیده [English]

Morphometric characteristics of anticlines can play an important role in the exploration of oil resources. The purpose of this research is to evaluate the effect of geomorphology on the exploration of oil resources in oil-rich Bankol and oil-less Danehkhoshk anticlines by means of Geomorphological indices.
To achieve the purpose of this study, topographic maps at a scale of 1:50000 and Geologic maps of the study area at scales of 1:250000 and 1/1000000 were digitized in ILWIS software and then geologic and topographic data were obtained. Morphometric of anticlines were extracted based on Quick bird Satellite images as well as field works. In this research, some geomorphological indices such as Aspect Ratio(AR), Fold Symmetry index (FSI), Fold front sinuosity (FFS), Drainage Density( ) drainage pattern and triangular facets were used for differentiating tectonically active and inactive anticlines. Danehkhoshk oil-free anticline, with rectangle drainage pattern, higher rate of Aspect Ratio, Fold front sinuosity, Drainage Density and lower rate of Fold Symmetry index as well as with large triangular facets, is tectonically more active than Bankol anticline.
This study represents that the lack of oil in Danehkhoshk can be explained by development of Neutral-Surface Folding mechanism. Development and compression of Danehkhoshk anticline has resulted in the downward movement of neutral surface and thereby progress and connection of extensional to compressional fractures, and then has allowed migration and escapement of oil recourses to the surface.
Results of this study reveal that mentioned morphometric parameters are appropriate indexes for distinguishing oil bearing and oil less anticlines. Overall, it can be concluded that oil- less anticlines have tight and eroded morphology whereas oil bearing anticlines are younger, wider and less eroded.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bankol
  • Danehkhoshk
  • Geomorphological Indexes
  • Oil
  • Zagros
  • Fold Symmetry

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار