مقایسه شیوه های بومی و نوین مدیریتی سامانه همیاری ها: مطالعه موردی شهر ارسنجان، استان فارس

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 سازمان جهاد کشاورزی فارس

3 دانشگاه یاسوج

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی شیوه‌های بومی و نوین مدیریتی (گردانندگی) و ریشه‌های ماندگاری و یا ناکامی آنها در شهرستان ارسنجان استان فارس انجام پذیرفت. موردپژوهی به عنوان رویکرد مطالعاتی این پژوهش برگزیده شد و داده‌ها با استفاده از تکنیک مشاهده، مصاحبه و اسنادپژوهی گردآوری گردید. بدین ترتیب، چگونگی دارایی (شرایط مالکیتی) و شیوه گردانندگی کاریزهای عایشه، بناب و کتک ارسنجان که یادگار کهن آبیاری و زندگی مردم این شهر است، با دو مورد سامانه نوین گردانندگی (شرکت پیشین سهامی عام برق و مجتمع تعاونی امت اسلامی) برابر سازی و سنجش گردید. آوردهای پژوهش روشن ساخت که مالکیت این سه رشته کاریز، به هفتصد و بیست (720) سهم بخش شده و بسیاری از مردم بومی ارسنجان مالک پاره کوچکی از این آب هستند. آشکار گردید که در این کاریزها، شیوه‌های گردانندگی، مهندسی ساخت و پخش آب از دانش بومی ارزشمند و پویایی برخوردار است که با اندیشه‌های نوین همیاری سازگاری دارد. کار گروهی برای نوکَنی، بهسازی و بهره‌برداری از کاریزها فرهنگ همیاری با ارزش و کهنی را پایه‌ریزی کرده که بر بسیاری از پیوستگی‌های پولی و مردمی سایه افکنده است. روشن گردید که در سنجش با شرکت سهامی پیشین برق ارسنجان، سامانه همیاری کاریزها از زیرساخت‌های نیرومندتری برخوردار است. پراکنش دارندگان آب کاریز در 24 زیرگروه (تاق)، گزینش سرگروه‌ها از مردمانی خوش نام و اندیشمند و دوری جستن از دولتی شدن از رازهای پایداری این سامانه می‌باشد. رو در روی این، سستی‌های اساسنامه، پاسخگو نبودن چندان نیکوی گردانندگان، روشن نبودن و یا دادگرانه نبودن بهره هییت مدیره از کارکرد خود و وابستگی بنگاه‌های نوین به سازمان‌های دولتی از ساز وکارهای فروپاشی آنها هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Indigenous and Modern Management Styles: The Case of Arsenjan County, Fars Province

نویسندگان [English]

  • Seifollah Amin 1
  • Hamidreza Ebrahimi 2
  • Maryam Sharifzadeh 3
  • MohamadJafar Nazemosadat 1
1
2
3
چکیده [English]

This research was aimed to investigate indigenous and modern management styles and their roots of success and stability in Arsenjan county, Fars province. Case study approach and observation, interview, and archival research techniques were used for data gathering. Priority rights of Ayesheh, Bonab and Katake Qanats of Arsenjan city were compared with the application of new cooperation models. The results of the study showed that methods of the priority rights of the Arsenjan qanats were compatible with many recent new cooperation ideas and models, indeed in some respects the local methods have priorities. It is also shown that with new technologies of withdrawal of ground water e. g., digging new deep and semi - deep wells, qanats very soon are being to be in danger of dryness, therefore, new methods of qanats management are highly proposed. Although some recommendations for better management of the qanats, monitoring, definition and consideration of the limiting zone, harvesting of aquatic organisms and protecting the qanats water from impact of environmental pollution are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qanat
  • Arsenjan
  • Management
  • Cooperation
  • Utilizing of water